مرمت آثار هنری از دیرباز کاری زمان‌بر، دقیق و نیازمند مهارت‌های خاص بوده است؛ اما اکنون روش نوینی با کمک هوش مصنوعی توسعه یافته که می‌تواند یک تابلوی آسیب‌دیده را تنها در چند ساعت بازسازی کند. پژوهشگر دکتری مهندسی مکانیک از MIT به نام «الکس کاچکین» توانسته است راهکاری ابداع کند که مرمت دیجیتال را به‌طور فیزیکی روی اثر اصلی پیاده‌سازی می‌کند.
در این روش نوآورانه، یک فیلم پلیمری بسیار نازک به عنوان «ماسک» چاپ می‌شود که به‌صورت دقیق با تصویر اصلی تراز شده و روی نقاشی چسبانده می‌شود. این ماسک نه‌تنها قابل جدا شدن است، بلکه فایل دیجیتال آن نیز ذخیره می‌شود تا برای مرمت‌های آینده مرجعی دقیق از تغییرات اعمال‌شده در اختیار متخصصان قرار گیرد.
الکس کاچکین در مقاله‌ای که در مجله Nature منتشر شده، توضیح می‌دهد که این شیوه چگونه می‌تواند مرمت آثار هنری را با سرعتی چند ده برابر به انجام برساند. او برای نمایش توانمندی این روش، آن را روی تابلویی آسیب‌دیده از قرن پانزدهم اعمال کرد. سیستم هوش مصنوعی به‌طور خودکار ۵۶۱۲ بخش آسیب‌دیده را شناسایی و با استفاده از بیش از ۵۷ هزار رنگ متنوع آن‌ها را بازسازی کرد. کل فرایند تنها ۳.۵ ساعت زمان برد؛ در حالی‌که روش سنتی نیاز به ماه‌ها یا حتی سال‌ها زمان داشت.
ترکیب هنر و فناوری
کاچکین که از کودکی به هنر علاقه‌مند بوده و به‌صورت تفریحی نقاشی‌ها را با روش‌های سنتی مرمت می‌کرد، حین بازدید از گالری‌ها به این فکر افتاد که بخش بزرگی از آثار هنری به‌دلیل نیاز به مرمت در انبار نگهداری می‌شوند. در نتیجه، تصمیم گرفت راهکاری بیابد تا فرآیند مرمت را سریع‌تر، دقیق‌تر و قابل تکرار کند.
در روش جدید، ابتدا اثر اصلی با تکنیک‌های کلاسیک تمیز می‌شود و تمام بخش‌های بازسازی‌شده قبلی حذف می‌گردد. سپس تابلو اسکن شده و با الگوریتم‌های هوش مصنوعی بازسازی دیجیتال از نسخه‌ی اولیه آن ایجاد می‌شود. نرم‌افزاری که کاچکین توسعه داده، نقشه‌ای دقیق از بخش‌هایی که نیاز به ترمیم دارند ارائه می‌دهد، همراه با رنگ‌هایی مطابق با نسخه دیجیتال.
سپس این نقشه به دو لایه‌ی فیزیکی ماسک چاپ‌شده روی فیلم‌های پلیمری تبدیل می‌شود. لایه اول شامل رنگ‌ها و لایه دوم سفید است که برای افزایش دقت رنگ نسبت به درک رنگ توسط انسان طراحی شده‌اند. این دو لایه به‌کمک ابزارهای رایانه‌ای و پرینترهای بسیار دقیق تنظیم و روی اثر اصلی با لایه‌ای نازک از وارنیش چسبانده می‌شوند. در صورت نیاز نیز این لایه‌ها می‌توانند به‌راحتی برداشته شوند بدون اینکه آسیبی به اثر اصلی وارد شود.
سرعت بالا و دقت مثال‌زدنی
به گفته‌ی کاچکین، این روش نه‌تنها بسیار سریع‌تر است، بلکه به دلیل امکان ذخیره نسخه‌ی دیجیتال ماسک، شفافیتی مثال‌زدنی در فرآیند مرمت ایجاد می‌کند. او تأکید می‌کند که با وجود فناوری نوین، همچنان مشارکت متخصصان مرمت ضروری است تا تطابق با سبک و نیت هنرمند حفظ شود.
او معتقد است که این فناوری می‌تواند دریچه‌ای جدید به روی آثاری بگشاید که تاکنون به‌دلیل آسیب‌دیدگی از دید عموم پنهان مانده بودند. به اعتقاد او، بازگرداندن آثار فراموش‌شده به دنیای هنر، می‌تواند دگرگونی بزرگی در دسترسی و حفظ میراث فرهنگی به‌وجود آورد.
