مرکز ابررایانش آزمایشگاه لینکلن (LLSC) در دانشگاه MIT بهتازگی از پیشرفتهترین ابررایانه مجهز به هوش مصنوعی در میان همه دانشگاههای ایالات متحده رونمایی کرده است. این سیستم جدید با نام TX-GAIN (مخفف TX-Generative AI Next) توسط رتبهبندی TOP500 – که فهرستی از قدرتمندترین ابررایانههای جهان را منتشر میکند – به عنوان برترین ابررایانه هوش مصنوعی در سطح دانشگاهی در آمریکا شناخته شده است.
دکتر جرمی کپنر، عضو ارشد آزمایشگاه لینکلن و مدیر LLSC، میگوید: «TX-GAIN بستری بینظیر فراهم میکند تا محققان به پیشرفتهای علمی و مهندسی بیشتری دست پیدا کنند. این سامانه در حوزههایی مانند هوش مصنوعی مولد (Generative AI)، شبیهسازی فیزیکی و تحلیل دادهها نقش بسیار کلیدی خواهد داشت.»
مرکز LLSC بهعنوان یکی از منابع کلیدی در جهت تسریع نوآوری در آزمایشگاه لینکلن شناخته میشود. هزاران پژوهشگر از قابلیتهای این مرکز برای تحلیل داده، آموزش مدلهای یادگیری ماشین و اجرای شبیهسازیهای پیشرفته در پروژههای تحقیقاتی فدرال استفاده میکنند. از جمله دستاوردهای این مرکز میتوان به شبیهسازی میلیاردها مواجهه هوایی برای توسعه سامانههای جلوگیری از برخورد هوایی بهمنظور استفاده در سازمان FAA، و آموزش مدلهای ناوبری خودکار برای وزارت دفاع آمریکا اشاره کرد.
نام TX-GAIN به نوعی نشاندهنده تمرکز این ابررایانه بر هوش مصنوعی مولد است؛ شاخهای از هوش مصنوعی که برخلاف مدلهای سنتی که به دستهبندی اطلاعات میپردازند، قادر به تولید محتوا یا خروجیهای جدید است. کپنر میگوید: «هوش مصنوعی مولد ترکیبی ریاضیگونه از درونیابی و برونیابی است. کاربرد فعلی آن در مدلهای زبانی بزرگ برای تولید پاسخهای شبیه انسان است، اما قابلیتها فراتر از اینهاست.»
در آزمایشگاه لینکلن، تیمهای تحقیقاتی از هوش مصنوعی مولد برای تحلیل سیگنالهای راداری، تکمیل دادههای ناقص آبوهوایی، شناسایی اختلالات در ترافیک شبکه و حتی طراحی داروها و مواد جدید استفاده میکنند.
برای انجام این حجم عظیم از پردازش، TX-GAIN به بیش از ۶۰۰ شتابدهنده گرافیکی NVIDIA که مخصوص عملیات هوش مصنوعی طراحی شدهاند مجهز شده است. این سیستم با قدرت پردازشی دو اگزا فلاپس (دو کوینتیلیون عملیات اعشاری در ثانیه) نه تنها برترین سیستم دانشگاهی در آمریکا، بلکه قدرتمندترین سیستم هوش مصنوعی در شمالشرق این کشور است.
رافائل خائمس، پژوهشگر در گروه مقابله با سلاحهای کشتار جمعی این آزمایشگاه، میگوید: «TX-GAIN این امکان را برای ما فراهم کرده تا تعاملات پروتئینی بیشتری را در مقیاسی بسیار بزرگتر و در ساختارهای پیچیدهتر بررسی کنیم. این دستیابی، نقطه عطفی در تحقیقات حوزه دفاع زیستی به شمار میرود.»
از ویژگیهای مهم LLSC، تمرکز آن بر ابررایانش تعاملی است؛ یعنی ایجاد شرایطی که استفاده از ابررایانهها همانند کار با لپتاپ شخصی ساده باشد. کپنر میگوید: «ما همیشه تلاش کردهایم استفاده از ابررایانهها را کاربرپسند کنیم. با اینکه دادهها و پیچیدگی تحلیلها بسیار فراتر از توانایی لپتاپهاست، اما کاربران ما میتوانند در محیط کاری خود، مدلها را اجرا کنند و سریع به پاسخ برسند.»
علاوه بر پروژههای داخلی، TX-GAIN به پیشبرد همکاریهای علمی با بخشهای مختلف MIT نیز سرعت بخشیده است. از جمله این همکاریها میتوان به رصدخانه هایاستک، مرکز مهندسی کوانتوم، بیورورکس، و شتابدهنده هوش مصنوعی نیروی هوایی آمریکا – که در بهینهسازی زمانبندی پروازها در مقیاس جهانی نقش داشته – اشاره کرد.
تمام سیستمهای LLSC در یک مرکز داده با بهرهوری بالا در هولیوک ماساچوست مستقر هستند. این مرکز همچنین در مواجهه با بحران مصرف انرژی هوش مصنوعی پیشقدم بوده و پژوهشهایی در زمینه کاهش انرژی مورد نیاز آموزش مدلها انجام داده است. یکی از ابزارهای نرمافزاری توسعهیافته در این مرکز میتواند تا ۸۰ درصد از انرژی آموزش مدلها را کاهش دهد.
کپنر در پایان میگوید: «LLSC تمام قابلیتهای لازم برای انجام تحقیقات پیشتاز در حوزه هوش مصنوعی را، با رویکردی مقرونبهصرفه و سازگار با محیط زیست فراهم میکند.»
جالب است بدانید تمام ابررایانههای این مرکز با پیشوند “TX” نامگذاری شدهاند؛ ادای احترامی به رایانه TX-0 متعلق به سال ۱۹۵۶ که یکی از اولین رایانههای ترانزیستوری جهان بود. جانشین آن، TX-2، در سال ۱۹۵۸ منشأ تحولاتی چون تعامل انسان و رایانه و پیدایش مفاهیم اولیه هوش مصنوعی شد. اکنون با TX-GAIN، این مسیر نوآوری ادامه دارد.