گزارش جدیدی از مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) تصویری کاملاً متفاوت از آینده هوش مصنوعی در محل کار ارائه میدهد. در حالی که تیتر بسیاری از رسانهها تاکید دارند که ۹۵ درصد پروژههای آزمایشی هوش مصنوعی در شرکتها با شکست مواجه میشوند، این گزارش نشان میدهد واقعیت پشت پرده چیزی دیگر است: شبکهای پنهان از کارمندان که به طور خودجوش از ابزارهای هوش مصنوعی در کارهای روزمره خود استفاده میکنند و در حال ایجاد یک اقتصاد سایهای از بهرهوری بالا هستند.
بر اساس این بررسی، بیش از ۹۰ درصد از کارمندان بدون اعلام رسمی به مدیران خود، به طور مستقل از ابزارهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT، Copilot و Claude استفاده میکنند تا بهرهوری کاری خود را افزایش دهند. این در حالی است که از دید مدیران و بخش فناوری اطلاعات، بسیاری از پروژههای رسمی هوش مصنوعی شکست خورده ارزیابی میشوند، چرا که اغلب نتوانستهاند نتایجی ملموس یا سریع ارائه دهند.
این رفتار خودجوش کارمندان که در این گزارش “اقتصاد سایهای هوش مصنوعی” نامیده شده است، باعث شده بهرهوری در سکوت رشد کند؛ بدون اینکه شرکتها الزماً متوجه منابع یا میزان تأثیر آنها شوند. مثلاً کارمندان فروش از ابزارهای هوشمند برای نوشتن ایمیل استفاده میکنند، طراحان سریعتر نمونههای اولیه تولید میکنند و تحلیلگران داده با استفاده از مدلهای زبانی پیشرفته، راحتتر به نتیجه میرسند.
همچنین این گزارش تاکید میکند که شکاف میان فناوری رسمی و استفاده واقعی از هوش مصنوعی باید جدی گرفته شود. کارمندان ممکن است به دلیل ترس از نظارت، امنیت اطلاعات یا نگاه منفی مدیریت، استفاده خود از این ابزارها را پنهان کنند. اما حقیقت آن است که این ابزارها به بخشی کلیدی از روتین روزمره کارمندان تبدیل شدهاند.
به عبارت دیگر، در حالی که رسانهها از شکست پروژههای بزرگ هوش مصنوعی میگویند، واقعیت محل کار چیز دیگریست: کارمندان در سکوت و به شکلی غیررسمی، با خلاقیت و کنجکاوی، در حال ساختن مرحله بعدی تحول دیجیتال هستند؛ انقلابی که نه از اتاقهای هیئتمدیره بلکه مستقیماً از پشت میز کارمندان آغاز شده است.