پس از تقریباً دو دهه همکاری موفق، برنامه MIT-پرتغال (MIT-Portugal Program یا MPP) وارد فاز چهارم خود شد. این برنامه که از سال ۲۰۰۶ با هدف ایجاد هم‌افزایی علمی و فناوری بین مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) و دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیقاتی و شرکت‌های پرتغالی آغاز شد، تاکنون اقدامات قابل توجهی انجام داده است؛ از جمله راه‌اندازی ۴۷ شرکت نوپا مبتنی بر تحقیقات، تأمین مالی بیش از ۲۲۰ پروژه علمی مشترک، و تربیت نسل جدیدی از پژوهشگران برجسته دو سوی اقیانوس اطلس.
در ماه مارس، MIT و بنیاد علوم و فناوری پرتغال (FCT) با امضای توافق‌نامه‌ای، رسمی شدن فاز چهارم این برنامه را اعلام کردند. این فاز که تا سال ۲۰۳۰ ادامه دارد، هدف آن پیشبرد تحقیقات خلاقانه در حوزه‌هایی نظیر هوش مصنوعی، نانوفناوری، تغییرات اقلیمی و فضا است و شامل همکاری‌هایی در دانشگاه MIT و نیز با شرکای پرتغالی خواهد بود.
افزایش تعامل و همکاری میان محققان
داگلاس هارت، استاد مهندسی مکانیک MIT و یکی از مدیران مشترک برنامه MPP، می‌گوید: «مزیت همکاری بلندمدت این است که ما اکنون شناخت عمیقی از یکدیگر، سیستم‌ها و قابلیت‌هامان داریم و توانسته‌ایم یک هم‌افزایی واقعی ایجاد کنیم».
در این فاز جدید، حوزه‌های جدیدی همچون نیمه‌هادی‌ها و نانوفناوری، انرژی، هوش مصنوعی، و فضا مورد تمرکز قرار خواهند گرفت. همچنین، برخلاف فاز سوم که بیشتر بر تحقیقات تمرکز داشت، در فاز جدید بر آموزش و کارآفرینی نیز تأکید بیشتری خواهد شد.
فرناندو آلکساندر، وزیر آموزش، علوم و نوآوری پرتغال تأکید کرد: «شراکت با MIT در دو دهه گذشته، بنیانی از اعتماد ایجاد کرده که به توسعه پروژه‌هایی با تأثیر علمی بالا و نقش‌آفرینی در رشد اقتصادی پرتغال منجر شده است. در فاز جدید، انتظار داریم این تأثیر چند برابر شود».
تأثیر جهانی و بومی برنامه MPP
سالی کورنبلوث، رئیس MIT نیز خاطرنشان کرد: «همکاری‌های بین‌المللی مانند MPP برای رسالت ما در تحقیق، آموزش و خدمت‌رسانی حیاتی هستند. این برنامه فرصت‌هایی منحصربه‌فرد برای دانشجویان و اساتید ما فراهم می‌کند تا در محیط‌های تحقیقاتی خاص، هم تحقیقات پیشرفته انجام دهند و هم به حل چالش‌های بزرگ محلی و جهانی کمک کنند».
MPP در طول سال‌ها شامل کنفرانس‌های علمی، کارگاه‌های نوآوری، مدرسه تابستانی رباتیک دریایی در آزور، و تبادل دانشجویان و اساتید بوده است. فقط در فاز سوم، ۵۹ دانشجوی MIT و ۵۳ استاد و پژوهشگر به پرتغال سفر کردند و در مقابل، MIT میزبان ۱۳۱ دانشجو و ۴۹ پژوهشگر پرتغالی بود.
پرتغالِ امروز؛ متحول نسبت به گذشته
هانسمن، دیگر همکار مدیریتی برنامه از MIT می‌گوید: «در بخش‌هایی مانند شهرهای پایدار و انرژی سبز، پرتغال امروزی بسیار قدرتمندتر از ۲۰ سال پیش شده است. ما بخشی از این تحول بوده‌ایم».
یافته‌های یک گزارش تحلیلی مستقل نشان می‌دهد که روابط بلندمدت با MIT نقشی کلیدی در ارتقای ظرفیت‌های پژوهشی، توسعه برنامه‌های دکتری پایدار و همسو شدن با استانداردهای بین‌المللی آموزشی در پرتغال داشته است. تاکنون، ۱۹۸ دانشجوی پرتغالی با حمایت MPP به مدرک دکتری دست یافته‌اند.
تمرکز بر علوم دریایی و اقلیمی
یکی از مشخصه‌های منحصر به‌فرد MPP توجه ویژه به علوم دریایی و تحقیقات اقلیمی است. برای مثال، مدرسه تابستانی رباتیک دریایی در جزیره فایال، محیطی بی‌نظیر برای تعامل دانشجویان و پژوهشگران از MIT و پرتغال ایجاد می‌کند. داگلاس هارت می‌گوید: «من برخی از بهترین دانشجویان و پژوهشگران جهان را آنجا ملاقات کرده‌ام، که بعدها برخی از آن‌ها استاد دانشگاه در رشته اقیانوس‌شناسی شدند».
استفانی مولر، استاد رشته مهندسی برق و علوم کامپیوتر MIT، نیز اشاره می‌کند که حمایت MPP باعث توسعه نمونه‌های تحقیقاتی در مزارع پرورش جلبک دریایی و جلوگیری از شیوع بیماری‌های ناشی از گرمایش اقیانوس شده است.
گسترش افق‌های برنامه
در پایان، چشم‌انداز آینده MPP روشن است. هدف اصلی در فاز چهارم، گسترش این برنامه به گروه‌های بیشتر در MIT و پرتغال و ورود به حوزه‌هایی مانند علوم اجتماعی و علوم انسانی است تا افراد بیشتری از مزایای این همکاری بهره‌مند شوند.
