ظهور فناوری‌های جدید مانند بلاکچین، اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی (AI) تحولی چشمگیر در مسیر تحول دیجیتال ایجاد کرده است. ترکیب این فناوری‌ها نه‌تنها ایده‌ای خیالی نیست، بلکه واقعیتی است که با سرعت در حال گسترش است. زمانی این فناوری‌ها به‌صورت مجزا فعالیت می‌کردند، اما اکنون به‌عنوان یک مجموعه هماهنگ در حال شکل‌گیری هستند و آینده صنایع را بازتعریف می‌کنند.
به گفته «دیوید پالمر»، مدیر ارشد محصول در Pairpoint، زیرمجموعه‌ای از شرکت Vodafone: «بلاکچین اعتماد را فراهم می‌کند؛ این فناوری توکن‌سازی، قراردادهای هوشمند و روش‌های خودکارسازی جدیدی را به ما داد که اکنون در حال گسترش به زیرساخت‌های تجاری گسترده‌تر هستند.»
نقش محوری بلاکچین در ایجاد اعتماد
بلاکچین از یک مفهوم تجربی به یک ابزار کارآمد در صنایع مختلف تبدیل شده است. کاربردهای عملی این فناوری از مدیریت زنجیره تأمین گرفته تا امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) را شامل می‌شود. با ارائه شفافیت و امنیت، بلاکچین به سازمان‌ها کمک می‌کند عملیات خود را بهینه کرده و بهره‌وری جدیدی به دست آورند.
پالمر این تحول را چنین توصیف می‌کند: «ما سال‌ها وقت صرف آزمایش و آموزش در حوزه بلاکچین کرده‌ایم. امروز زمان آن رسیده است که ببینیم بلاکچین، IoT و AI چگونه می‌توانند به بخشی از زیرساخت دیجیتال جدید کسب‌وکارها تبدیل شوند.»
نقش در حال گسترش IoT در تولید داده‌ها
دستگاه‌های IoT اکنون در همه‌جا حضور دارند؛ از خودروها و پهپادها گرفته تا حسگرهای خانگی. برآورد می‌شود که تا سال 2030، تعداد این دستگاه‌ها به 30 میلیارد برسد. این دستگاه‌ها حجم عظیمی از داده تولید می‌کنند و سیستم‌های هوش مصنوعی از این داده‌ها برای ارائه بینش‌های عملی استفاده می‌کنند.
پالمر اشاره می‌کند: «تا سال 2030، بیش از 30 میلیارد دستگاه IoT خواهیم داشت. این دستگاه‌ها بخشی از فرآیندها و صنایع کسب‌وکار خواهند بود.»
اما IoT فقط به جمع‌آوری داده محدود نمی‌شود. این فناوری مفهوم جدیدی به نام «اقتصاد اشیا» را معرفی می‌کند، جایی که دستگاه‌ها به‌صورت خودکار تراکنش‌ها را مدیریت می‌کنند. در این میان، وجود اتصالات امن و قابل‌اعتماد که بلاکچین فراهم می‌کند، نقش کلیدی دارد.
نیاز هوش مصنوعی به داده‌های قابل‌اعتماد
عملکرد هوش مصنوعی عمیقاً به کیفیت داده وابسته است و امنیت این داده‌ها نیز اهمیت فوق‌العاده دارد. داده‌های عمومی به تدریج محدودیت‌های خود را نشان داده‌اند و همین امر باعث شده شرکت‌ها به داده‌های اختصاصی تولید شده توسط دستگاه‌های IoT تکیه کنند. این ارتباط دوسویه است: IoT داده برای AI فراهم می‌کند و AI این دستگاه‌ها را هوشمندتر می‌کند.
پالمر بر اهمیت صحت داده‌ها در این اکوسیستم تأکید دارد: «شما به یک هویت نیاز دارید که منبع داده را مشخص کند. بدین ترتیب می‌دانیم که داده‌ها از یک منبع مشخص آمده‌اند و معتبر هستند. علاوه بر این، باید به هوش مصنوعی که پاسخ می‌دهد نیز اعتماد داشته باشیم.»
بلاکچین در این میان نقش مهمی بر عهده دارد و با استفاده از هویت‌های دیجیتال و امضاهای رمزنگاری‌شده، مشروعیت داده‌ها و پاسخ‌های هوش مصنوعی را تضمین می‌کند.
کیف پول‌های دیجیتال و نقش بلاکچین
کیف پول‌های دیجیتال به پایه‌ای از این اکوسیستم در حال تحول تبدیل شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود تعداد آنها از 4 میلیارد در حال حاضر به 5.6 میلیارد تا سال 2030 برسد. این کیف‌ها دیگر تنها به رمزارزها محدود نیستند، بلکه از قابلیت‌هایی مانند انتزاع حساب و یکپارچگی با ابزارهایی مثل WalletConnect نیز پشتیبانی می‌کنند.
یکی از نوآوری‌های قابل توجه، ادغام سپرده‌های توکن‌شده بانک‌ها است که پل ارتباطی میان بانکداری سنتی و بلاکچین را فراهم می‌کند. این حرکت سازمان‌ها را ترغیب می‌کند که از بلاکچین برای نیازهای تراکنشی خود استفاده کنند.
ادغام مالی و IoT
ادغام خدمات مالی در دستگاه‌های IoT گامی رو به جلو است. به کمک قراردادهای هوشمند و هوش مصنوعی، دستگاه‌هایی مثل خودروها و پهپادها اکنون می‌توانند پرداخت‌ها را به‌صورت خودکار مدیریت کنند. از پرداخت عوارض تا شارژ خودروهای برقی و خریدهای خرد، همه بخشی از این اکوسیستم نوظهور مالی هستند.
پالمر این قابلیت‌ها را چنین تشریح می‌کند: «با اتصال شارژرهای خودروهای برقی و خودروها به بلاکچین، می‌توانید آنها را به اعتبار پرداخت و ترجیحات پرداخت آنها مرتبط کنید و تراکنش‌های همتا‌به‌همتا را ممکن سازید.»
زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز
شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN) راهی تازه برای ایجاد زیرساخت‌های مبتنی بر جامعه ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، پروتکل‌های Render منابع GPU را برای بازی‌ها به اشتراک می‌گذارند و Filecoin ذخیره‌سازی را غیرمتمرکز می‌کند.
پالمر می‌گوید: «این موضوع به نحوه همکاری جوامع برای ایجاد زیرساخت‌های خاص AI، اتصالات و پرداخت‌ها مربوط می‌شود.»
بلاکچین و نقش CBDCها
دولت‌ها نیز به پتانسیل بلاکچین توجه دارند. ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDCها) به‌عنوان وسیله‌ای برای ادغام بلاکچین در سیاست‌های کلان اقتصادی در دست بررسی هستند. سپرده‌های توکن‌شده نیز نقش بلاکچین را با دیجیتالی کردن سیستم‌های پولی سنتی گسترش می‌دهند.
متاورس و تغییرات آن
متاورس که زمانی مفهومی دور از دسترس به‌نظر می‌رسید، اکنون به سرعت در حال تکامل است. فناوری‌های جدید مانند عینک‌های هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی راه‌های جدیدی برای تعامل کاربران با محتوای دیجیتال فراهم کرده‌اند.
یک اکوسیستم دیجیتال یکپارچه
ترکیب بلاکچین، IoT و AI نمایانگر نقطه عطفی در تحول دیجیتال است. بلاکچین اعتماد را تأمین می‌کند، IoT داده تولید می‌کند و هوش مصنوعی نیز هوش لازم را به همراه می‌آورد. این سه فناوری با هم قادرند تا زیرساخت دیجیتالی بسازند که صنایع و اقتصادها را تا سال 2030 متحول کند.
پالمر نتیجه‌گیری می‌کند: «اگر بتوانیم میلیاردها دستگاه را از طریق زیرساخت‌های امن به بلاکچین و هوش مصنوعی متصل کنیم، پتانسیل یک اقتصاد دیجیتال به‌هم‌پیوسته را آزاد خواهیم کرد.»
منبع: How blockchain, IoT, and AI are shaping the future of digital transformation