آیا “پروژه منهتن ۲.۰” در راه است؟ رقابت آمریکا و چین در زمینه هوش مصنوعی عمومی (AGI)
رقابت نوظهور آمریکا و چین در زمینه هوش مصنوعی عمومی (AGI) ممکن است با یک تحول سیاستی بزرگ همراه شود. کمیسیون بررسی اقتصاد و امنیت آمریکا-چین (USCC) در آخرین گزارش خود به کنگره، پیشنهاد کرده است که یک ابتکار مشابه با پروژه منهتن شکل گیرد و محدودیتهایی برای واردات رباتهای انساننما اعمال شود.
این گزارش که در نوامبر ۲۰۲۴ منتشر شد، در گزارش سالانه گزارش سالانه خود، ۳۲ توصیه ارائه داده است که میتواند اصل روابط دو کشور را تغییر داده و هوش مصنوعی را به مرکز رقابت استراتژیک دو کشور تبدیل کند.
رقابت آمریکا و چین: ایجاد جهش در AGI و کنترلهای فناوری حیاتی
در قلب این گزارش، یک پیشنهاد جاهطلبانه قرار دارد: ایجاد یک برنامه دولتی برای توسعه AGI – سیستمهای هوش مصنوعی که میتوانند تواناییهای شناختی انسان را همسان یا حتی فراتر از آن شبیهسازی کنند.
اما این پیشنهاد تنها بخشی از یک پازل بزرگتر فناوری است که شامل کنترلهای صادراتی، بررسی سرمایهگذاریها و سیاستهای تجاری جدید برای حفظ مزیتهای تکنولوژیکی آمریکا میشود.
برنامه AGI پیشنهادی شامل قراردادهای چند ساله با شرکتهای برجسته هوش مصنوعی، ارائهدهندگان خدمات ابری و اپراتورهای مراکز داده خواهد بود. این پروژه با اولویت برتر وزارت دفاع آمریکا – رتبه «DX» – پشتیبانی میشود. این اولویت معمولاً برای پروژههای حیاتی امنیت ملی محفوظ است.
چنین دخالتی از سوی دولت در توسعه هوش مصنوعی نگرانیهایی در مورد نقش نظارت دولتی در صنعتی که عمدتاً توسط نوآوری بخش خصوصی هدایت میشود، به وجود میآورد.
توصیههای فناوریمحور کمیسیون تنها به هوش مصنوعی محدود نمیشود. پیشنهادات برجستهای شامل محدود کردن واردات رباتهای انساننمای ساخت چین با قابلیتهای پیشرفته حرکتی و شناختی است.
گزارش همچنین محصولات زیرساخت انرژی با قابلیتهای نظارت از راه دور را هدف قرار داده است که نشاندهنده نگرانیهای فزاینده درباره فناوریهای متصل در زیرساختهای حیاتی است. این گزارش با تکمیل محدودیتهای موجود در حوزه نیمههادیها، تقویت نظارت بر انتقال فناوری و جریانهای سرمایهگذاری را توصیه کرده است.
این نظارت در حالی مطرح شده که چین همچنان به توسعه قابلیتهای ساخت تراشه در داخل ادامه میدهد، با وجود محدودیتهای بینالمللی. کمیسیون پیشنهاد ایجاد یک دفتر سرمایهگذاری خارجی داده است تا از وارد شدن سرمایه و دانش فنی آمریکا به پروژههای فناوری حساس چین جلوگیری کند.
تحولات در روابط تجاری و جریان سرمایهگذاری
شاید مهمترین توصیه گزارش، حذف وضعیت «روابط تجاری عادی دائمی» (PNTR) چین باشد. این اقدام میتواند زنجیره تأمین فناوری و جریان تعاملات تجاری که بنیاد صنعت فناوری جهانی را برای دههها شکل دادهاند، دگرگون کند. این پیشنهاد بر پیچیدگی عمیق تعاملات فناوری میان آمریکا و چین تأکید کرده و نشان میدهد که این وابستگی ممکن است حالا بیشتر به ضرر باشد تا سود.
شفافیت دادهها یکی دیگر از موضوعات کلیدی است، با پیشنهاد گسترش الزامات گزارشدهی درباره سرمایهگذاریها و انتقال فناوری. کمیسیون خواستار نظارت بهتر بر جریان سرمایهگذاریهای انجامشده از طریق نهادهای خارجی شده است.
انتشار این گزارش در مقطع حساسی از توسعه فناوری اتفاق میافتد. تلاش چین برای خودکفایی در فناوریهای حیاتی و همچنین ابتکار «نیروهای تولیدی جدید کیفی» آن نشان میدهد که پکن عزم خود را برای پیشتازی در فناوریهای نسل بعدی جزم کرده است. در همین حال، قابلیتهای هوش مصنوعی و پیشرفتهای محاسبات کوانتومی، رقابت در حوزه فناوری را به شدت افزایش دادهاند.
با این وجود، توصیههای کمیسیون با چالشهای عملی روبرو هستند. دستیابی به AGI هنوز یک چالش علمی پیچیده است که ممکن است علیرغم تأمین بودجه، نتایج سریعی به همراه نداشته باشد. علاوه بر این، محدودیتها در جریان انتقال فناوری و سرمایهگذاریها ممکن است پیامدهای ناخواستهای برای شبکه نوآوری جهانی که پیشتر به سود هر دو کشور بوده است، ایجاد کند.
اگر این پیشنهادها اجرایی شوند، صنعت فناوری ممکن است مجبور به انطباق با یک چشمانداز نظارتی پیچیدهتر شود. شرکتها در این صورت با الزامات جدیدی برای سرمایهگذاریهای بینالمللی، انتقال فناوریها و پروژههای تحقیقاتی همکاری مواجه خواهند شد.
چالشها و پیامدهای آینده
اثربخشی اقدامات پیشنهادی احتمالاً بستگی به همکاری با متحدان و شرکایی خواهد داشت که تواناییهای فناوری مشابه و نگرانیهای یکسانی دارند. گزارش این موضوع را با پیشنهاد رویکردهای چندجانبه برای کنترل صادرات و غربالگری سرمایهگذاریها تأیید میکند.
رقابت فناوری میان آمریکا و چین وارد مرحله جدیدی شده است که در آن سیاستهای دولتی میتوانند نقش مستقیمتری در شکلدهی به توسعه ایفا کنند. اینکه این رویکرد باعث تسریع یا مانع نوآوری شود، هنوز مشخص نیست؛ اما صنعت فناوری باید خود را برای افزایش نظارت و مقررات در همکاریهای فناوری بینالمللی آماده کند.
منبع: AI News
